Onlangs scrolde ik eens wat door een site met personeelsadvertenties. Het is vreemd dat, ondanks de algemeen aanvaarde wetenschap dat de inzet van teveel managementlagen ineffectief is, er nog steeds zoveel banen met die titel worden aangeboden. En mensen er blijkbaar op reageren c.q. worden aangenomen.
Ik heb altijd al mijn twijfels gehad over het fenomeen management. Zelfs al voor mijn definitieve studiekeuze. Een oud-studiegenoot aan de faculteit Bedrijfskunde in Groningen, de journalist Jeroen Smit, pleitte een aantal jaren geleden in de Scopist voor afschaffing van de managementopleidingen. Vooral de Angelsaksische varianten. Hij was me voor. De erkenning en aanbidding van management als leiders en redders van het bedrijfsleven is volstrekt achterhaald. Management en leiderschap verschillen vooral in hun uitgangspunten. Leiderschap is ongewis. Managen is beheersen en optimaliseren, uitgaande van zekerheden. Ceteris paribus. Nu de wereld te ingewikkeld is geworden om te managen, moet ze geleid worden. Sommige managers zijn leiders, velen niet.
Maar ok, even terug naar de site. Wat is of doet ‘een manager’ eigenlijk? Welke functies op ‘managementgebied’ worden er op de arbeidsmarkt aangeboden?
Als eerste viel mijn oog op Sales & Marketing Manager. Deze manager is primair verantwoordelijk voor de verkoop en marketing van telefooncentrales. Behalve dat er ‘zelfstandig lijnen uitgezet mogen worden en lidmaatschap van het management team’ wordt aangeboden ‘is dit een ideale baan om uw verkoopvaardigheden verder te ontwikkelen’. Toch een verkoper dus. Daar is niets mis mee maar in dit geval is zijn leidinggevende taak erg onduidelijk.
Ik bladerde verder en ontdekte de baan van Account Manager. Ook een bekende functie, alhoewel dit managen het beleggen bij een beleggingsfonds betreft. Primaire taak is het coachen van adviseurs bij de klanten, i.c. banken. We praten hier dus over het indirect leiden van een klantenbestand.
De daarna vermelde Product Manager Mobiele Telefonie mag het assortiment bepalen en onderhandelt met serviceproviders en hardwareleveranciers. Hij ‘managet’ producten.
Ik werd wat cynisch en bladerde door. Technical Account Development Manager. Hygiëne Manager. ICT Manager. Relationship Manager. Het werd steeds mooier, maar niet duidelijker. Mijn vriendin is in een vorig leven stewardess geweest, wat bij navraag al jaren Inflight Service Manager blijkt te zijn. “De schoonmaakhulp is toch ook al tijden Parttime Full Service Interior Manager?” voegde zij er minzaam lachend aan toe.
Hoe mooier de titel hoe leger de job, net als vroeger bij het postzegels verzamelen; de meest opgeblazen en vreemd gevormde exemplaren kwamen uit de bananenrepublieken. Ik belde vriend Taco, arbeidsrechtadvocaat in Breda. Hij bevestigde mijn gedachten: “allemoal mennetjes,” antwoordde hij op zijn Brabants. En hij kan het weten, want in zware economische tijden moet hij de managers met de meest exotische namen helpen ontslaan.
Natuurlijk, het (bedrijfs-)leven is complexer geworden. Maar juist daarom is er een groeiende behoefte aan het weer recht-toe-recht-aan benoemen van waar het om gaat in de functies. Dat vergemakkelijkt het zoeken naar een kandidaat of een baan, schept wederzijds geen valse verwachtingen en matcht zo veel beter. De internetzeepbel is al vele jaren geleden ontploft. De financiële en de daaropvolgende bellen inmiddels ook. Nu de opgeblazen titels en ego’s nog. Helderheid en duidelijkheid voor alles.